2100 yılına kadar üç buzuldan ikisi yok olabilir

538 Okunma — 13 Ocak 2023 17:12

admin

Küresel ortalama sıcaklıktaki artışın sanayi öncesi düzeylere nazaran +1,5°C ile sonlu olduğu en âlâ senaryoda bile, buzul kütlesinin yüzde 25’inden fazlası ve buzulların yaklaşık yüzde 50’si ortadan kalkacağı öngörülmektedir.

İnşaat ve Etraf Mühendisliğinden Yardımcı Doçent David Rounce, farklı emisyon senaryoları altında yüzyıl boyunca yeni buzul kütle kaybı projeksiyonları üretmek için memleketler arası bir efora öncülük etti. Öngörüler, son Birleşmiş Milletler Taraflar Konferansı’nda (COP 27) yapılanlar üzere ahenk ve hafifletme tartışmalarını desteklemek için global sıcaklık değişikliği senaryolarında bir ortaya getirildi. Çalışmaları, bugünün iklim değişikliğini hafifletme gayretlerine bağlı olarak dünyanın bu yüzyıldaki toplam buzul kütlesinin yüzde 41’ini yahut yüzde 26’sını kaybedebileceğini gösterdi.

Bilhassa, Rounce ve takımı, fosil yakıtlara yatırımın devam ettiği bir gelecek senaryosunda, buzul kütlesinin yüzde 40’ından fazlasının yüzyıl içinde yok olacağını ve buzulların yüzde 80’inden fazlasının sayısal olarak yok olabileceğini buldu. Global ortalama sıcaklıktaki artışın sanayi öncesi düzeylere nazaran +1,5°C ile hudutlu olduğu en düzgün senaryoda bile, buzul kütlesinin yüzde 25’inden fazlası ve buzulların yaklaşık yüzde 50’si ortadan kalkacağı öngörülmektedir. Bu kaybolan buzulların birden fazla buzul standartlarına nazaran küçüktür (bir km2’den az ) , lakin bunların kaybı lokal hidrolojiyi, turizmi, buzul tehlikelerini ve kültürel kıymetleri olumsuz etkileyebilir.

Çalışması, bölgesel buzul modellemesi için daha âlâ bir bağlam sağlıyor ve iklim siyaset yapıcılarını, sıcaklık değişikliği maksatlarını COP-26’dan gelen taahhütlerin ulaşacağı iddia edilen 2,7° C’nin ötesine düşürmeye teşvik edeceğini umuyor. Orta Avrupa ve Batı Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri üzere daha küçük buzul bölgeleri, 2°C’nin üzerinde yükselen sıcaklıklardan orantısız bir halde etkilenecek. 3°C’lik bir artışta, bu bölgelerdeki buzullar neredeyse büsbütün yok oluyor.

Rounce, buzulların iklim değişikliklerine reaksiyon verme biçiminin uzun vakit aldığını kaydetti. Buzulları son derece yavaş hareket eden ırmaklar olarak tanımlıyor. Bugün emisyonları azaltmak, daha evvel yayılan sera gazlarını ortadan kaldırmayacak ve iklim değişikliğine katkıda bulunan ataleti anında durduramayacak, yani emisyonların büsbütün durdurulmasının bile buzul kütle kaybı oranlarına yansıması 30 ila 100 yıl alacaktır.

Birçok süreç, buzulların nasıl kütle kaybettiğini yönetir ve Rounce’ın çalışması, gelgit suyu ve moloz kaplı buzullar da dahil olmak üzere farklı buzul çeşitlerini modellerin nasıl açıkladığını ilerletir. Gelgit suyu buzulları, okyanusta son bulan ve bu arayüzde çok fazla kütle kaybetmelerine neden olan buzulları söz eder. Enkaz kaplı buzullar, kum, kayalar ve kayalar ile kaplı buzulları söz eder. Rounce tarafından yapılan evvelki çalışma, enkaz örtüsünün kalınlığının ve dağılımının, enkaz kalınlığına bağlı olarak tüm bölgedeki buzul erime suratları üzerinde olumlu yahut olumsuz bir tesire sahip olabileceğini göstermiştir. Bu en yeni çalışmasında, bu süreçleri açıklamanın global buzul projeksiyonları üzerinde nispeten az tesiri olduğunu, lakin ferdi buzulları tahlil ederken kütle kaybında değerli farklılıklar bulunduğunu buldu.

Model ayrıyeten, buzul kütle değişiminin daha eksiksiz ve detaylı bir fotoğrafını sağlayan, her buzul için ferdî kütle değişimi müşahedeleri de dahil olmak üzere gibisi görülmemiş ölçüde data ile kalibre edilmiştir. Bu nedenle, son teknoloji kalibrasyon formüllerinin ve farklı emisyon senaryolarının büyük topluluklarının uygulanmasını desteklemek için üstün bilgisayarların kullanımı çok değerliydi.

Kaynağı:

Buzul

magazinpark.com

ETİKETLER